Қуандық ШАМАХАЙҰЛЫ, ҚР мәдениет қайраткері, халықаралық журналист Тіл мен ойдың біртұтас екендігін ғы­лым әлдеқашан дәлелдеп қойған. Адам бала­сының нені қалай ойлайтыны, қандай дәрежеде пайымдайтыны оның әрбір сөзі арқылы айқындалмақ. Сондықтан да, қазақ баласының кімді болса да бірауыз сөзінен танып-білуінің өзінде терең мән бар. Белгілі бір тұлғаның қаншалықты ақылды немесе ойсыз пенде екендігін ең алдымен оның […]

Кәмел Жүністегі, жазушы, Құрмет орденінің иегері «Шортанбай ұлы дарын… қоғам қайраткері, ірі идеолог». Тұрсынбек Кәкішев ХІХ ғасырда Ресей отаршыл­ды­ғы­ның қатігез саясатына қарсы қазақ халқының мүддесін қорғап, ұлт бола­шағы үшін жанталасып, елінің сөзін сөйлеген дуалы ауыз ақын-жырауы, абызы Шортанбай жырау еді. Бар ғұмырын туған халқының өзіндік қай­таланбас болмыс-бітімін сақтауға арнап, елінің жоғын жоқтағаны үшін көзінің тірісінде […]

(Қазақстанның тұңғыш жоғары оқу орны Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университетінің 90 жылдығына орай) Бақтияр Сманов, ҚР ҰҒА академигі, Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университетінің кафедра меңгерушісі, профессор Қазақ елінің тарихында ХХ ғасырдың алғашқы ширегі ауқымды саяси, эконо­микалық, мәдени, әдеби, әлеуметтік өмір саласында зор өзгерістер алып келген айрықша кезең болды. Үш ғасырға созылған отаршылдық қамыт­тың […]

Ахмет АЛЯЗ, филология ғылымының кандидаты, Сулейман Демирель университетінің оқытушысы Түркі халықтары түркілік, діни наным-сенім, көршілес және отаршыл елдердің ықпалы мен үстемдік еткен мәдениеттердің әсерінен бүгінге дейін көптеген әліпби қолдануға ерікті және еріксіз түрде мәжбүр болған. Содан болса керек, өзінің мәдени мұраларын басқа елдердің мұрағаттарынан іздеп келеді. Және осының салдарынан тілдік байлығынан сан мәрте айрылған. Бұл […]

Эссе Орыс деген атыңнан, Теріс жазған хатыңнан. Дулат ақын Кемеңгер Мұхтар Әуезов «Абай жолы» романының 2-кітабының 410-бетінде мынадай аса мағыналы сөзді келтірген: – Бұл теріс оқуды неге сонша қадалып оқиды екен, ә! Романда заман ыңғайына қарай, жазушы мұны айтушылар «ел жуандары» деген, анығында, олар, арабша, парсыша хат танитын елдің зиялы адамдары. Олай десе, кемеңгер Мұхтарға […]

Серік Ерғали, мәдениеттанушы, этнолог Сабатой мерекесі – ежелгі бабатүркілік тәңірлік танымнан бастау алатын мейрам. Бұл мерекені Наурыздан кейінгі екінші мейрам ретінде атауға болады. «Сабатой» сөзі былғарыдан тігілген қымыз құюға арналған ыдыс «саба» атауынан шыққан. Былай айтқанда, қымыз тойы есебінде қарастыруға болады. Бірақ, қымыздың өзі қазақ ұғымында жаз маусымының дәмдік нышаны. Мерекенің бұл атауы қазақ халқында […]

Мұхтар ҚОЖА, тарих ғылымының докторы, Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінің Археология ғылыми-зерттеу орталығының жетекші ғылыми қызметкері Отырар ауданындағы киелі орындардың бірі Қоғам елді мекенінен солтүстікке қарай 700 м жерде, Арыстанбаб пен Отырартөбе қалашығы арасындағы тас жолдың бойында орналасқан Сопы Данышпан атты төбешік. Жергілікті тұрғындар төбешікті осылай атайды. Онда көзге көрініп тұрған байырғы ғимарат қалдықтары […]

Ғарифолла Есім, академик, жазушы  Эссе Есі толық енбеген бала қолына қарындаш, қалам алса ақ қағаз бетін шимайлай бастайды. Бұл керемет. Алғашқы шығармашылық ізденіс. Өзін өзгеге таныту тәсілі. Сәбидің «мені» қалыптасып келеді. Қолға қалам алу шимайлау сәбидің көңіл шуағы. Ол сол шимайды әке-шешесіне, үлкендерге көрсетеді, қоштау күтеді. Бірте-бірте шимайдан сурет шыға бастайды, ол бөлек әңгіме. Сурет […]